Richard E. Friedman & Muhammet Tarakçı (çev.) - Kitabı Mukaddes'i Kim Yazdı? (2005)

Hıristiyan geleneğinden Eski Ahit diye bilinen kitap Yahudiler için yegane Kitabı Mukaddes'tir ve ona Tanah denir. Tanah, Tora [Yasa], Neviim [Peygamberler] ve Ketuvim [Kitaplar] diye üç ana bölümden oluşur. Bu üç metnin ortaya çıkışı, bir araya gelişi, yapıları ve anlattıkları şeyleri niye anlattıkları tam bir muammadır. Tarihin labirenti içinde bir şekilde ortaya çıkmış ve geçen binyıllar içinde belki önceleri yalnızca bir ülkenin, ama sonraları koca bir insanlık ailesinin kaderini etkiler hale gelmişlerdir.

Kabalcı Yayınevi,
İstanbul, 2005,
376 sayfa,
ISBN: 9789759970192

Araştırmacılar yüzyıllardır bu kadim metinlerin satır aralarında dolaşıyor. Tarihin, arkeolojinin, dilbilimin ve edebiyatın yardımıyla çelişkiler, mucizeler, yasalar ve bir dönemin ve dünyanın hayatının tasvirinin görkemli birlikteliği olan bu kutsal kitabın yazarlarının tespiti için ipuçları topluyorlar. Kitabı Mukaddes'i Kim Yazdı? işte derlenen tüm kanıtların ve bu hummalı çalışmanın eksiksiz bir hikayesini sunmaktadır. Giz perdesi aralanacak; sararmış elyazmalarının üzerine hakikatin ışığı düşecek ve siz metinlerin ötesine geçecek, onların gerçekte anlattıkları şeylerin, sahiplerinin kim olduğunun, ne amaçla yazıldıklarının öyküsüne tanık olacaksınız... Sanki bir gölge oyunu izler gibi!

İster vahiy, ister ilahi esin, isterse de dinsel-siyasi bir takım kaygılar sonucu olsun birilerinin bu metinleri kaleme aldığını ve birisinin de onları bir araya getirdiğini biliyoruz. Şimdiki biçimi içinde Kitabı Mukaddes teolojik bir tartışma nesnesi olmaktan öte siyasi bir metin, edebi bir başyapıt ya da insanlığın ilk tarih anlatısı olarak okunabilir. Yapılması gereken şey onun temelini oluşturan metinlerin içinden çıktıkları ortamı, koşulları, dinsel aşamayı ve çekişmeleri öğrenerek bu kitaba yalnızca kutsal bir kitap olmaktan fazlası olan hak ettiği değerleri verebilmektir.

İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ, 9
ÖNSÖZ, 16

GİRİŞ, 18
Kitabı Mukaddes'i Kim Yazdı?, 18
Musa’nın Beş Kitabı, 21
Araştırmanın Altı Yüzyıllık Geçmişi, 23
Kaynaklar, 28
Hipotez, 32
Günümüzde Durum, 36

BİRİNCİ BÖLÜM: KİTABI MUKADDES’İ YARATAN DÜNYA: MÖ 1200-722
Ortam, 45
Monarşinin Ortaya Çıkışı, 50
Davut'un Yükselişi, 53
Davut'un İmparatorluğu, 54
Kraliyet Ailesi, 57
Süleyman'ın İmparatorluğu, 58
Ülkenin İkiye Bölünmesi, 61
İsrail ve Yahuda, 64
Kral Yarovam'ın Kahinleri, 66
İsrail Krallığı'nın Yıkılması, 68

İKİNCİ BÖLÜM: YAHVİST VE ELOHİST METİNLER (J ve E)
İki ipucu Birleşiyor, 70
Kaynaklann Keşfi, 72
Nuh'un -iki kez anlatılan- Hikayesi, 75
Her Kaynak Kendi Dilini Kullanıyor, 80
Keşfin Eşiğinde, 82
İki Ülke, İki Yazar, 83
J Yahuda'dan, E İsrail'den Gelir, 84
Kabilelerin Kökenleri, 86
Hikayelerden Çıkarılan Kanıtlar, 91
İkizler, 94
   
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: İKİ KRALLIK, İKİ YAZAR
Altın Buzağı, 98
İnancın Simgeleri, 104
Kar-Beyaz Miryam, 107
Musa'ya Gösterilen Saygı, 110
Tanrı'nın Adı, 113
J ile E Arasındaki Benzerlikler, 117
Yazarların Sayısı, 119
Yazarların Cinsiyeti, 120
Yazarlar Ne Zaman Yaşadı, 121
J ve E'nin Birleştirilmesi, 123

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: KİTABI MUKADDESİ YARATAN DÜNYA: MÖ 722-587
Değişim, 125
Kral Hizkiya, 127
Reformun Sonu, 135
Kral Yoşiya, 135
Yahuda'nın Son Yılları, 137

BEŞİNCİ BÖLÜM: KRAL YOŞİYA’NIN SARAYINDA
Mabet'te Bulunan Kitap, 141
TESNİYE Müstakil Bir Kitap Değildi - Tesniyeci Tarihe Giriş, 143
Ahit, 145
Birinci Edisyon, 149
Kral Yoşiya'nın Sarayında, 151
Musa ve Yoşiya, 153
Yoşiya'da Ulaşılan Son Nokta, 159

ALTINCI BÖLÜM: TESNIYE (D)
Yasa Düsturunun İçeriği, 163
Yasa Düsturunu Kim Yazdı?, 164
Hangi Kahinler?, 167
Şilolu Kahinler, 168
Şilo Bağlantısı, 170
Yeremya, 172
E ve D, 177
Şilolu Kahinler, 178
Tesniyeci Tarihin Yaratılması, 180
Ahit, 184
Tarihe Şekil Vermek, 187

YEDİNCİ BÖLÜM: SÜRGÜNDE BİR KÂHİN
Tarihi Yeniden Şekillendirmek, 189
Sürgün, 190
Diğer Tanrılar, 191
Manaşşe, 193
İki Ahit, 194
Mısır'dan Mısır'a, 197
Yahve'nin Merhameti, 199
Aynı Kişi, 199
Tesniyecinin Kimliği, 201

SEKİZİNCİ BÖLÜM: KİTABI MUKADDES'I YARATAN DÜNYA: MÖ 587-400
En Az Bilinen Dönem, 206
Din, 208
Sürgünde Yaşam, 208
Tanrı, Mabet, Kral ve Kahin, 211
Pers İmparatorluğu: Gizemler Çağı, 213
Vaat Edilmiş Ülkeye Dönüş, 216
Ezra, 217
Mabet ve Tora, 219

DOKUZUNCU BÖLÜM: AÇIKÇA GÖRÜNEN BİR HATA
Hata, 222
Bu Resimde Hatalı Olan Şey Ne?, 230

ONUNCU BÖLÜM: KUTSAL ÇADIR
Arşınların Hesaplanması, 240
Mişkan'ı Yeniden Tesis Etmek, 243

ONBİRİNCİ BÖLÜM: KÂHİNLER METNİ (P)
P'yi Kim Yazdı?, 257
Kendilerine Ait Bir Tora, 259
Alternatif Bir Versiyon, 260
Çölde isyan, 263
Tanrı Tasavvurları, 268
Musa'nın Öneminin Azaltılması, 269
Musa'nın Peçesi, 274
Baştan Çıkarma ve İbadet, 275
Eklemeler ve Çıkarmalar, 278

ONİKİNCİ BÖLÜM: KRAL HIZKİYA’NIN SARAYINDA
JE'den Alıntı Yapılması, 283
P'den Alıntı Yapılması, 285
Kral Hizkiya'nın Sarayında, 287
TARİHLER Kitabı Bağlantısı, 290
Hizkiya Dönemi, 293
Yazar Hakkında, 294

ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM: BÜYÜK İRONİ
Harun Neslinden Gelen Bir Kahin, 299
İkinci Mabet Dönemi, 304
Ezra, 307
Birleştirme, 310
Yöntem, 311
Devamlılık, 316
İlk Kitabı Mukaddes, 320
Beceri Üstüne Beceri, 321

ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM: KİTABI MUKADDES'İN YARATTIĞI DÜNYA
Son Eser, 322
Tanrı'nın Suretinde, 323
Hem Kozmik Hem İnsani, 325
Adalet ve Merhamet, 329
Sentez, 332
Nereden ve Nereye?, 335

EK
Musa'nın Beş Kitabı'nın Yazarlannm Tespiti, 341
Yazarların Tespitine Dair Notlar, 349

SEÇİLMİŞ KAYNAKÇA
DİZİN
 

Share: