Uludağ Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü tez yazım kılavuzuna göre hazırladığımız dipnot ve kaynakça düzenleme eklentisi Zotero'nun şablon arşivinde yerini aldı. Bu arşivde 8800'ün üzerinde şablon bulunmaktaysa da, Türkiye'den bir üniversite ve enstitünün şablonu ilk kez arşive girmiştir.
Zotero'nun arşivine şu siteden bakabilirsiniz:
https://www.zotero.org/styles
---
Tez yazan öğrencilerimiz için dipnotlu (note), metiniçi (author-date) ve "a.g.e" ve "a.yer" kullanılmayan üç ayrı şablon hazırlanmıştır.
---
Bu şablon ne işe yarar?
Şablonu Zotero veya Mendeley gibi "csl" şablonlarını kullanan herhangi bir dipnot sisteminde kullanabilirsiniz.
Bu şablon ve şablonu kullanan Zotero veya Mendeley vasıtasıyla tezinizde koyacağınız dipnotlarda, tez yazarımız sadece kaynağın ismini tercih ediyor ve dipnotta kullanmak istediği sayfa numarasını ekliyor. Gerisini program kendisi hallediyor ve:
a) Kaynağın ilk geçtiği tam künyeyi veriyor.
b) Aynı esere sonraki atıflarda, sadece yazar adı, kaynak adı ve sayfa numarasını veriyor.
c) Üst üste iki dipnotta sadece tek bir kaynağa atıf yapılmışsa, "a.g.e." kısaltmasını kullanıyor. "a.g.e." kısaltması asla iki veya daha üzeri bir dipnota işaret etmiyor.
d) Editör, mütercimlerin isimlerini sırasıyla ve yerli yerince ekliyor.
e) Usule uygun olarak eser adlarını italik, makale adlarını tırnak içinde veriyor.
f) Tek sayfaya atıf yapılmışsa "s.", iki ve daha çok sayfaya atıf yapılmışsa "ss." kısaltmalarını sayfaların önüne otomatik olarak ekliyor.
h) Enstitümüzün yazım kurallarında belirtildiği üzere, bir eserin dört ve daha fazla yazarı varsa, sadece ilk yazarın ismini veriyor ilk yazardan sonra "ve diğerleri" anlamına gelmek üzere "vd." kısaltmasını otomatik olarak ayarlıyor.
i) Kitap bölümlerinde bölüm yazarı, "bölüm adı", kitap adı, kitap editörü, varsa mütercim, yayın yeri, yayınevi, yıl ve sayfa düzeninde dipnotu şekillendiriyor.
j) Kaynakçada, enstitümüzün tez yazım kılavuzuna uygun olarak, yazarların soyadı büyük harfe dönüştürülüyor, Yazar soyadından adına geçişte virgül konulmuyor.
k) Kaynakçada yazar soyadına göre, otomatik sıralama yapılıyor.
e) Tez veya makalenizi tercihinize göre, Zotero'nun şablon arşivinde bulunan 8800'ün üzerindeki bir şablona uyarlamak için sadece şablonu belirleyip "uygula" demeniz yeterli oluyor.
Zotero'nun arşivine şu siteden bakabilirsiniz:
https://www.zotero.org/styles
---
Tez yazan öğrencilerimiz için dipnotlu (note), metiniçi (author-date) ve "a.g.e" ve "a.yer" kullanılmayan üç ayrı şablon hazırlanmıştır.
---
Bu şablon ne işe yarar?
Şablonu Zotero veya Mendeley gibi "csl" şablonlarını kullanan herhangi bir dipnot sisteminde kullanabilirsiniz.
Bu şablon ve şablonu kullanan Zotero veya Mendeley vasıtasıyla tezinizde koyacağınız dipnotlarda, tez yazarımız sadece kaynağın ismini tercih ediyor ve dipnotta kullanmak istediği sayfa numarasını ekliyor. Gerisini program kendisi hallediyor ve:
a) Kaynağın ilk geçtiği tam künyeyi veriyor.
b) Aynı esere sonraki atıflarda, sadece yazar adı, kaynak adı ve sayfa numarasını veriyor.
c) Üst üste iki dipnotta sadece tek bir kaynağa atıf yapılmışsa, "a.g.e." kısaltmasını kullanıyor. "a.g.e." kısaltması asla iki veya daha üzeri bir dipnota işaret etmiyor.
d) Editör, mütercimlerin isimlerini sırasıyla ve yerli yerince ekliyor.
e) Usule uygun olarak eser adlarını italik, makale adlarını tırnak içinde veriyor.
f) Tek sayfaya atıf yapılmışsa "s.", iki ve daha çok sayfaya atıf yapılmışsa "ss." kısaltmalarını sayfaların önüne otomatik olarak ekliyor.
h) Enstitümüzün yazım kurallarında belirtildiği üzere, bir eserin dört ve daha fazla yazarı varsa, sadece ilk yazarın ismini veriyor ilk yazardan sonra "ve diğerleri" anlamına gelmek üzere "vd." kısaltmasını otomatik olarak ayarlıyor.
i) Kitap bölümlerinde bölüm yazarı, "bölüm adı", kitap adı, kitap editörü, varsa mütercim, yayın yeri, yayınevi, yıl ve sayfa düzeninde dipnotu şekillendiriyor.
j) Kaynakçada, enstitümüzün tez yazım kılavuzuna uygun olarak, yazarların soyadı büyük harfe dönüştürülüyor, Yazar soyadından adına geçişte virgül konulmuyor.
k) Kaynakçada yazar soyadına göre, otomatik sıralama yapılıyor.
e) Tez veya makalenizi tercihinize göre, Zotero'nun şablon arşivinde bulunan 8800'ün üzerindeki bir şablona uyarlamak için sadece şablonu belirleyip "uygula" demeniz yeterli oluyor.
Not 1: Eklentiyi kullanmaya başlamak için Zotero Standalone programını bilgisayarınıza kurduktan sonra, ekteki dosyayı bilgisayarınıza yükleyip çift tıklamanız yeterlidir.
Not 2: Ekteki eklenti Mendeley ile de çalışmaktadır.
Not 3: Eklenti güncellemeleri bu sayfadan takip edebilirsiniz.
Güncelleme: 30.11.2017
----
Devamında Zotero ve Enstitü şablonunun nasıl kullanılacağına dair video dosyalarını bulabilirsiniz.
Word'ün kendi sistemi içinde veya Zotero ile oluşturduğumuz dipnotların asılı olmasını, yani ikinci ve sonraki satırların içeriden başlamasını ve böylece dipnot rakamlarının daha rahat takip edilebilmesini istiyorsanız ve dahi bunu nasıl yapacağınızı merak ediyorsanız, buyrunuz.
---
Dipnotlarda boş bir alanda fareye sağ tıklayınız.
Stil
Değiştir
Biçim
Paragraf
a) Hizalama: İki Yana Yasla
b) Özel: Asılı (0,7)
Tamam
Stiller Galerisine Ekle
Otomatik Olarak Güncelleştir
Bu şablona dayalı yeni belgeler işaretli olacak
Tamam
Uygula.
---
Bir seferlik bir komut. Bundan sonraki tüm dipnotlarınız bu usûl üzere yapılandırılacak.
Asılı dipnotlar oluşturduktan sonra, ilk satırın sonraki satırlarla aynı hizada olmasını sağlamak için bir sekme (tab) eklemeniz gerekir. Bunu onlarca veya yüzlerce dipnotta yapma can sıkar. Makro oluşturarak, tek tuşla bu zahmetten kurtulabilirsiniz.
Makroyu boş bir belgede oluşturunuz. Videodaki işlemi, yani makro oluşturmayı bir kez yapmanız yeterlidir. Makroyu değiştirmediğiniz sürece ila nihaye F9'a bastığınızda aynı işlem gerçekleşir.
Makroyu oluşturduktan sonra, makroyu uygulamak istediğinizde, imlecinizi ilk dipnotunuzda dipnot rakamının öncesine getiriniz ve F9 tuşlayınız. Hepsi bu kadar. Eğer imlecinin dipnotlarda değil de, metinde ise, o zaman metin içindeki dipnot numaralarından sonra da boşluk verir. Dikkatli olunuz.
DİKKAT: Zotero ile oluşturduğunuz dipnotlarda bu işlemi yaptıktan sonra, dipnotlu bir şablondan, metiniçi atıf sistemine (author-date) dayalı bir şablona geçiş mümkün olmaz.
DİKKAT: Video esnasında dikkat edeceğiniz üzere, makronun yönü sorulduğunda "Aşağı" seçeneğinin seçili olduğuna emin olunuz. "Tümü" seçili olursa, sadece dipnotlarda değil, metin içinde de dipnot rakamından sonra sekme boşluğu bırakırsınız.
Not 3: Eklenti güncellemeleri bu sayfadan takip edebilirsiniz.
İndirme Bağlantısı
Güncelleme: 30.11.2017
----
Devamında Zotero ve Enstitü şablonunun nasıl kullanılacağına dair video dosyalarını bulabilirsiniz.
1) Zotero'ya Yeni Sitil Ekleme (Enstitü Şablonlarını Zotero'ya Yükleme)
2) Zotero'ya Kitap Ekleme (Milli Kütüphane, Kitapyurdu ve İsam Sayfalarından)
3) Zotero'ya Makale Eklemek (İsam ve Dergipark Sayfalarından)
4) Zotero'ya Tez Eklemek (İsam Sayfasından)
5) Enstitü Şablonunu Kullanarak Tezimize Dipnot Eklemek
6) Dipnotları Asılı Hale Getirmek
Word'ün kendi sistemi içinde veya Zotero ile oluşturduğumuz dipnotların asılı olmasını, yani ikinci ve sonraki satırların içeriden başlamasını ve böylece dipnot rakamlarının daha rahat takip edilebilmesini istiyorsanız ve dahi bunu nasıl yapacağınızı merak ediyorsanız, buyrunuz.
---
Dipnotlarda boş bir alanda fareye sağ tıklayınız.
Stil
Değiştir
Biçim
Paragraf
a) Hizalama: İki Yana Yasla
b) Özel: Asılı (0,7)
Tamam
Stiller Galerisine Ekle
Otomatik Olarak Güncelleştir
Bu şablona dayalı yeni belgeler işaretli olacak
Tamam
Uygula.
---
Bir seferlik bir komut. Bundan sonraki tüm dipnotlarınız bu usûl üzere yapılandırılacak.
7) Dipnot Numaralarının Olduğu Satırı Alt Satırla Aynı Hizaya Getirmek
Asılı dipnotlar oluşturduktan sonra, ilk satırın sonraki satırlarla aynı hizada olmasını sağlamak için bir sekme (tab) eklemeniz gerekir. Bunu onlarca veya yüzlerce dipnotta yapma can sıkar. Makro oluşturarak, tek tuşla bu zahmetten kurtulabilirsiniz.
Makroyu boş bir belgede oluşturunuz. Videodaki işlemi, yani makro oluşturmayı bir kez yapmanız yeterlidir. Makroyu değiştirmediğiniz sürece ila nihaye F9'a bastığınızda aynı işlem gerçekleşir.
Makroyu oluşturduktan sonra, makroyu uygulamak istediğinizde, imlecinizi ilk dipnotunuzda dipnot rakamının öncesine getiriniz ve F9 tuşlayınız. Hepsi bu kadar. Eğer imlecinin dipnotlarda değil de, metinde ise, o zaman metin içindeki dipnot numaralarından sonra da boşluk verir. Dikkatli olunuz.
DİKKAT: Zotero ile oluşturduğunuz dipnotlarda bu işlemi yaptıktan sonra, dipnotlu bir şablondan, metiniçi atıf sistemine (author-date) dayalı bir şablona geçiş mümkün olmaz.
DİKKAT: Video esnasında dikkat edeceğiniz üzere, makronun yönü sorulduğunda "Aşağı" seçeneğinin seçili olduğuna emin olunuz. "Tümü" seçili olursa, sadece dipnotlarda değil, metin içinde de dipnot rakamından sonra sekme boşluğu bırakırsınız.
Kayıtlar
Hocam, öncelikle bu sadaka-i câriyeniz için çok teşekkür ediyorum. UÜ. SBE.'nin yazım kurallarına uygun stilleri hazırlamanız gerçekten biz öğrencileriniz çok memnun etti. Dua ediyoruz hocam.
YanıtlaSilAffınıza sığınarak stiller hakkında birkaç istirhamım olacak. Tezdeki dipnotlarımı zoteroyla değiştirirken birkaç şey farkettim. Bunları düzeltmek için biraz çaba sarf ettim ama stil yazma işinin ayrı bir uzmanlık olduğunu da böylece anlamış oldum. Fark ettiklerim şunlar:
1- Ciltli kitapların dipnotlarını aynı ansiklopedi gibi veriyor. Bu durum ise, bir kitabın birden fazla cildini kullandığımız takdirde her cildin ayrı bir kitap olarak dipnotta yer almasına sebep oluyor. Cilt bilgisini zoterodaki bilgilere yazmayıp sonradan vermeyi denedim. bu durumda da iki defa (C. C. ) kısaltması veriyor.
örnek: Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkî İbn Âbidîn, (thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd, Ali Muhammed Muavvız), Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr şerhi Tenvîri’l-ebsâr, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1994, C. C. 1, s. 151.
2- Tez'lere ilk atıftan sonraki kısa atıflarda tez ismini italik yazmıyor.
3- Ansiklopedi atıflarında (muhtemelen makale gibi gördüğü için) ilk atıftan sonraki kısa atıflarda ansiklopedinin adı ve cilt yazmıyor. Örnek: (Özel, “İbn Âbidîn”, s. 292.) Bu dipnot DİA'dan. Gerçi tez yazım yönergesi her ne kadar makale gibi dese de, hocalarımız, dia maddelerine her atıfta DİA kısaltmasını ve cilt numarasını vermemizi istiyorlar.
Hocam, diğer bütün fonksiyonları kusursuz çalışmakla benim görebildiğim kadarıyla UÜ. SBE. için hazırladığınız stillerde bu üç problem karşımıza çıkıyor. Bu konuda affınıza sığınarak himmetinizi talep ediyoruz. Tekrar verdiğiniz emek ve paylaştığınız bilgiler dolayısıyla şükranlarımı arz ediyorum. Saygılarımla...
Merhaba Mustafa Bey,
YanıtlaSilBirinci sorunuzla ilgili olarak ne yazık ki kolay bir çözüm önerimiz yok. Ciltli kitaplarda her cildi ayrı bir kitap olarak Zotero kütüphanesine yüklüyoruz. Bu durumda diyelim ki kitabın 2. cildini 10. dipnotta kullanmışsak, o dipnotta ayrıntılı künye bilgileri veriliyor. Bu normal. Ancak diyelim ki daha sonra kitabın 3. cildini 20. dipnotta kullanmak gerektiğinde, Zotero 3. cildi yeni bir kitap olarak algılayacağı için yine tam künye veriyor. 2. ve 3. cilde sonraki atıflarda sorun oluşmayacak elbet. Bunun en pratik yolu, çok ciltli eserlerde tüm yazma işlemi bittikten sonra, manual olarak gerekli yerleri silmek görünüyor.
İkinci sorunuzdaki problemi için bir çözüm üretebildiğimi sanıyorum. Lütfen yukarıdaki bağlantıdan yeni versiyonları indiriniz.
Üçüncü sorunuzla ilgili bir işlem yapmayı düşünmüyorum. Zira ansiklopedi maddelerine sonraki atıflarda cilt bilgisinin verilmesini gerekli görmüyorum. Sonraki atıflarda mümkün olduğunca az bilginin, yani o dipnotun başka bir atıflarla karışmasını önleyebilecek bilgiler verilmektedir. Yazar soyadı ve tırnak içinde ansiklopedi maddesinin verilmesi bu ayırımın yapılabilmesi için yeterlidir. Aynı yazarın, aynı adla başka bir ansiklopedi maddesi olamayacağını varsayıyorum. Bu durumda karışma ihtimali ortadan kalktığına göre, cilt bilgisi vermeye gerek yok.
kitabı neşreden için bir menü göremiyorum. yani neşr: ***
YanıtlaSilbilgi verirseniz memnun olurum.
Zotero programı ne yazık ki neşreden, tahkik ve yayıma hazırlayan gibi yazar kategorisine girebilecek sıfatlara yer vermiyor. Bunları "editör" olarak kaydedip, tez yazımında tüm işlemleriniz bittikten sonra manual olarak düzeltmeniz gerekecek. Sözün özü, bu, Zotero'dan kaynaklı sistemsel bir eksiklik; şablonla alakalı değil.
YanıtlaSil